KONUŞKAN EBEVEYNLER, KONUŞKAN ÇOCUKLAR DEMEKTIR

Bebek ve çocuklar konuşmayı etrafındaki diğer konuşmaları dinleyerek öğrenirler. Bir bebek ne kadar fazla konuşma duyarsa, konuşmayı o denli hızlı öğrenir, anlar ve geniş bir kelime dağarcığına sahip olur. Konuşkan ebeveynler, konuşkan çocuklar demektir. Bebeğinizin dilsel gelişimi için onunla her zaman iletişim halinde olmalı, sürekli bir şeyler anlatmalı ve konuşmalısınız.

Bunun için güzel bebeğiniz doğana kadar beklemek zorunda değilsiniz; henüz karnınızdayken dil gelişimi hakkında çalışmalar yapmaya başlayabilirsiniz. Bebeğinizin işitme sistemi ana rahminde, daha altı aylıkken üst düzey gelişmişliğe ve fonksiyonelliğe sahiptir. Bu karnınızdayken bile duyuyor, seslere karşılık verebiliyor anlamına gelmektedir. Araştırmalar bebeklerin henüz doğmamışken anne karnında duymuş olduğu tekerleme ve sesleri, doğduktan sonra tanıyıp anımsayabildiğini gösteriyor. Bunun yanında bebek tanıdık sesleri de tanımlayabilir. Özellikle anne sesi… Anne sesi; vücut dokuları, kemikler ve ses dalgaları aracılığıyla iletilir ve onun daha kolay duymasını sağlayıp bozulmaları azaltır.

Dil gelişimi konusunda nasıl yardımcı olabilirsiniz?

• Bebeğiniz ile henüz karnınızdayken konuşmaya başlayın, sizi duyabilecektir.
• Bir tekerleme seçin ve onu yüksek sesle her gün bebeğinize söyleyin.
• Bebeğiniz için günlük olarak şarkılar çalın.

Bir bebek doğduğunda, direkt olarak duyduğunu anlama ve kelime üretme hakkında gerekli bilgileri öğrenmeye başlar. Öğrendiklerini anlamaya başlarken, zamanla taklit eder. Bebeğinizle konuşurken kendinizi farklı yollar denerken bulduğunuz oluyor mu? Örneğin; onun ses tonunda, onun çıkardığı seslere benzeyen sesler çıkararak, kısacası bir bebek gibi konuştuğunuz oluyor mu? Bu, her ebeveynin ya da bakıcının seçtiği çok doğal ve içgüdüsel bir yoldur. Fakat bilinmeden yapılan birçok yanlıştan biridir. Çünkü konuşmayı öğrenmeye çalışan bebek, söylenen şeyin direkt söylenmesini, onunla büyük bir çocukmuş gibi konuşulmasını ister. En doğru yol da budur. Bebeğe doğrudan söylenen her şey, dil öğrenimini, sosyal gelişimini hızlandırır ve kolaylaştırır.

Bebeğinize dilsel gelişim süreci esnasında sağlayabileceğiniz en iyi yardım: Konuşmak.

• Geçirdiği günü ona özetleyin, yer aldığı aktiviteleri ona anlatın. Yaptığı şeyleri tarif edin, yani şu an yemek yiyorsun, bugün en sevdiğin oyuncağınla oynadın gibi…
• Bebeğinize bir şeyler okuyun, okumaya başlamak için hiçbir zaman erken değildir.
• Resimli kitaplar okuduğunuz zaman, resimlerde ne olduğunu nesnelere uygun kelimelerle bağdaştırarak anlatın.
• Bebeğinize hikayeleri ayrıntılı anlatın, betimlemeleri azaltmayın; fantastikliği ne kadar çok artırırsanız, bebeğinizin hayal gücüne o kadar çok heyecan katar ve geliştirirsiniz.
• Televizyon, bilgisayar ve sesli oyuncakları sınırlı kullanın. Bebeğiniz için yararlı eğitim programları vardır, fakat televizyon programları ya da bilgisayarlar bebeğinizle etkileşim içine giremez, ona yanıt veremez. Dilsel gelişimde, etkileşim ve yanıt verme bebeğiniz için katalizör, yani tepki artırıcı niteliğe sahiptir.

Öncelikle bebeğiniz, çeşitli yollarla genişlemesine, çeşitlenmesine ve gelişmesine yardımcı olduğunuz dilsel becerileri ile kelime üretmeye başlar. Bu evrede, bebeğinizle konuşmalarınız hala çok hayatidir ve ona kendini açıklaması için yeterli fırsatı verdiğinize emin olmanız gerekir. Ona bu fırsatı tanırken, partneriniz ve diğer çocuklarla olan sohbetlerinizin bunu içerdiğine emin olmalısınız.

Not

• Bebeğinizin konuşmalarına daha çok kelimeyle cevap verin. Örneğin; onun “araba” demesine karşın, “evet, bu tıpkı babanınki gibi kırmızı bir araba” diyebilirsiniz.
• Sorular sorun. Çift taraflı konuşma, bebeğinize yeni becerilerini uygularken yardımcı olacaktır. Yani evet, hayır cevabından daha fazlasını gerektirecek sorular sormalısınız.
• O konuşurken tüm dikkatinizi ona verin. Ona odaklanın.
• Konuşma başlatırken ya da özel görevler verirken konuşma diline ağırlık vermiş renkli ve resimli kitaplar kullanmak size yardımcı olacaktır.
• Rol yapma becerisini geliştirmek adına oyuncaklar ve dekorlar kullanın. X oyuncak karakteri bu durumda ne yapardı gibi…
• Fonksiyonel ve çok fazla özelliğe sahip oyuncaklar seçmeye özen gösterin. Örneğin, çiftlik ve hayvanlar, oyuncak bebekler ve evleri gibi…
• O anki durumunu ya da duygu durumunu, hislerini anlattığınız tekerlemeler oluşturmak, sizi kopyalayıp tekrar etmesinde ve vücudunun diğer bölümlerine dokunmasında etkili olacaktır. Örneğin, “anneni seviyorsan alkışla, babanı seviyorsan alkışla!” gibi…

Bu bilgiler, bebeğinizin dilsel gelişim sürecinde size yardımcı kaynak niteliği taşıyan sadece birkaç alternatiftir. Bu gelişim sürecinin sağlıklı ve olumlu tamamlanabilmesi adına konuşmayı asla kesmeyin, bebeğinizle hep iletişim halinde olun.